Egzersiz ve Spor Fizyolojisi Anabilim Dalı Yüksek Lisans ve Doktora Programları


Egzersiz ve Spor Fizyolojisi fiziksel aktivite ve egzersize organizmanın akut yanıtını ve  adaptasyon mekanizmalarını moleküler, hücresel, doku ve organ ve tüm vücut düzeyinde inceleyen bir disiplindir.

Modernleşmenin getirdiği en önemli sonuçlardan biri, hareketsizliğin giderek artması ve buna bağlı olarak gelişen kronik hastalıklardır. Koroner kalp hastalığı, hipertansiyon, tip II diyabet, obezite, bazı kanser türleri ve bir dizi diğer kronik hastalıklar ile hareketsizlik arasında çok ciddi bir ilişki mevcut olup, bu hastalıkların kendileri veya sebep oldukları rahatsızlıklar gelişmiş toplumlarda görülen ölüm nedenlerinin önemli bir boyutunu oluşturur. Bu hastalıkların önlenmesinde ve veya tedavisinin bir parçası olarak fiziksel aktivite ve egzersizlerin oynadığı role ilişkin mekanizmaların aydınlatılması, yeni tedavi yöntemlerinin geliştirilmesi açısından da kritik bir öneme sahiptir. Egzersiz ve Spor Fizyolojisi alanında açılan yükseklisans ve doktora programları hareketsiz yaşamın neden olduğu ve kronik hastalıkların gelişimine doğru uzanan süreçte rol alan meknizmalar ile egzersiz başta olmak üzere çeşitli çevresel ve fizyolojik streslere akut yanıt ve kronik uyum mekanizmalarının hücresel ve moleküler düzeyde  açığa çıkartılmasını hedeflemektedir. Böylece bir yandan sağlığın korunması ve geliştirilmesi, bir yandan da üstü düzey egzersiz performansın ortaya konmasında çeşitli gıda takviyeleri ve hipoksi, sıcak stresi gibi çevresel etkenlerin aktive ettiği sinyal yolakları ve bu yolaklarda rol alan ile moleküler ve hücresel belirteçlerin rolüne ilişkin çalışmalar Egzersiz ve Spor Fizyolojisi lisansüstü programlarının odaklandığı araştırma alanlarıdır.

 

Programlarda görev alan öğretim üyeleri:

  • Prof. Dr. Ali Haydar Demirel: Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Egzersiz ve Spor Fizyolojisi ve Tıp Fakültesi Spor Hekimliği Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
  • Prof. Dr. Okan Bülent Yıldız:   Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Endokrinoloji ve Metabolizma  Anabilim Dalı öğretim Üyesi
  • Doç. Dr. Hüseyin Hüsrev Turnagöl: Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi, Egzersizde Beslenme ve Metabolizma Anabilim Dalı  Öğretim Üyesi
  • Doç. Dr. Şükran Nazan Koşar: Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Egzersizde Beslenme ve Metabolizma Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
  • Dr. Öğr. Üyesi Şenay Akın: Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi
  • Dr. Öğr. Üyesi Süleyman Bulut: Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Egzersizde Beslenme ve Metabolizma Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

 

Egzersiz ve Spor Fizyolojisi lisansüstü programına ilişkin çalışmaların yürütüleceği laboratuvarlar ve cihazlar:

 

1) Kas Fizyolojisi Laboratuvarı: Egzersiz Fizyolojisine ilişkin soruların aydınlatılmasında moleküler ve hücresel mekanizmaların incelenebilmesi için 124 metre karelik bir alanda oluşturulmuştur. Egzersiz ve Spor Fizyolojisi Anabilim Dalı olarak özellikle iskelet kası, kalp kası ve adrenal dokusu üzerine çalışmalar yürütüldüğü için laboratuvarda gerçekleştirilen analiz yöntemleri de özellikle bu dokular üzerindeki çalışmalar için geliştirilmiştir.

Bu laboratuvarda bulunan cihazlar ve yapılan uygulamalar şu şekildedir:

  • RTPCR: Egzersiz,  inaktivite ve çeşitli diğer fizyolojik stresler ile başta iskelet kasları olmak üzere çeşitli dokularda ortaya çıkan değişikliklerin gen ekspresyonu düzeyinde değerlendirilmesine imkan vermektedir.
  • Elektroforez cihazları: Egzersiz,  inaktivite ve çeşitli diğer fizyolojik stresler ile başta iskelet kasları olmak üzere çeşitli dokularda ortaya çıkan değişikliklerin gen ekspresyonu düzeyinde değerlendirilmesine imkan vermektedir.
  • Spektrofotometre: Çeşitli protein ve enzim analizlerinin değerlendirilmesi
  • Cryostat ve mikrotom: Özellikle iskelet kas lifi fenotipinin histokimyasal ve immünohistokimyasal değerlendirilmesine olanak vermektedir.

 

2) Egzersizde Beslenme ve Metabolizma Laboratuvarı: Bu laboratuvar gerek sağlığı geliştirmek amacıyla egzersiz yapan bireylerde gerek sporcularda egzersize bağlı metabolik yanıtların incelenmesi, farklı beslenme yaklaşımlarının, ergojenik destek ürünlerinin ve egzersiz tiplerinin farklı popülasyonlardaki (sporcu, rekreasyonel olarak aktif bireyler, fazla kilolu ve obez bireyler vb.) metabolic yanıtlarının değerlendirilmesini amacıyla, yaklaşık 24 metre karelik bir alanda oluşturulmuştur.

Bu laboratuvarda bulunan cihazlar ve yapılan uygulamalar şu şekildedir:

  • Bisiklet ergometreleri (2 adet): Farklı egzersiz tipi, şiddeti ve süresine bağlı olarak akut ve kronik metabolik yanıtların incelenmesi
  • -20 ve -80 C derin dondurucular: Biyolojik materyallerin uzun süreli muhafaza edilmesi
  • Spektrofotometre: Çeşitli protein ve enzim analizlerinin değerlendirilmesi
  • Santrifüj: Kan örneklerinin hücresel ve plasma bölümlerinin ayrıştırılması
  • Saf ve ultra saf su cihazı: Biyokimyasal analizlerde kullanılacak olan saf (distile) ve ultra saf su elde edilmesi
  • Refraktometre: İdrar yoğunluğunun belirlenmesi ve hidrasyon düzeyinin değerlendirilmesi

3) DEXA Vücut kompozisyonunu değerlendirme laboratuvarı: Farklı popülasyonlarda egzersizin vücut bileşenleri üzerine etkilerini incelemek, spor performansı ve vücut bileşenleri arasındaki ilişkinin incelenmesi vb. Çalışmalarda vücut bileşenlerinin analizinin gerçekleştirilmesi amacıyla, yaklaşık 12 metre karelik alanda oluşturulmuştur. 

Bu laboratuvarda bulunan cihazlar ve yapılan uygulamalar şu şekildedir:

  • Dual X-ışını absorbsiyometresi (DXA): DXA cihazı farklı enerji duzeyindeki X ışınlarını kullanarak kemik yoğunluğu ve buna bağlı olarak vücut kompozisyonunu üç bileşenli (kemik, yağ, kas kütleleri) modele göre belirler.
  • Biyoelektrik impedans analizörü (BİA): Vücut kompozısyonu bileşenlerinin ve vücuttaki su miktarının elektrotlar vasıtasıyla gönderilen çok zayıf elektrik akımı ile belirlenmesi.
  • Boy ölçer: Boy uzunluğunun ölçülmesi

4) Deney Hayvanları Laboratuvarı: Bu laboratuvarda, deney hayvanları kullanılarak çeşitli egzersizler ve inaktivtenin iskelet kas ve kalp dokusuna etkileri ile  inaktivite ile ortaya çıkan başta iskelet kası atrofisi olmak üzere, insülin direnci, tip 2 diyabet, obezite  gibi çeşitli metabolik hastalıkların önlenmesinde egzersiz ve diğer çeşitli fizyolojik girişimleri etkinliğinin değerlendirilmektedir.

Bu laboratuvarda bulunan cihazlar ve yapılan uygulamalar şu şekildedir:

  • In vitro organ banyoları: Özellikle hayvan deneylerinde, elde edilen iskelet kası, kalp gibi organların performanslarının değerlendirilmesinde kullanılmaktadır.
  • Hayvan koşu bantları: Üç adet koşu bandı, sıçanlara egzersiz uygulamasında kullanılmaktadır
  • Gönüllü koşu bantları: 24 adet gönüllü koşu bandı, sıçan ve farelerde gönüllü koşuyu taklit edebilmektedir.
  • Sıçan/fare yüzme havuzu: Deney hayvanlarında yüzme egzersizi yapılabilmesine olanak sağlamaktadır.
  • İnaktivite kafesleri: Sıçanlarda yapılan araştırmalarda hareketsiz yaşamı taklit etmek için kullanılmaktadır

 

Başvuru Tarihleri : 16.08.2021 – 27.08.2021

 

1.Yüksek lisans öğrenci kabul koşulları:

  1. Spor Bilimleri Fakültesinden, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulundan, Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yüksekokulundan, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Fakültesinden, Tıp Fakültesinden, Beslenme ve Diyetetik Bölümünden, Fen Fakültesi Biyoloji, Fizik, Kimya ve Matematik Bölümlerinin birinden, Mühendislik Fakültesi Makine, Endüstri, Matematik ve Fizik Mühendislik Bölümlerinin birinden mezun olmak.
  2. Yukarıda belirtilen mezuniyetlerin dışındaki başvurular için Hareket ve Antrenman Bilimleri Anabilim Dalı Akademik Kurulunca kabul edilen 4 yıllık yüksekokul veya fakülte mezunu olmak.
  3. Hacettepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliği ile Sağlık Bilimleri Enstitüsü başvuru koşullarını sağlamak.
  4. ALES (SAY/EA) puan türü ile Sağlık Bilimleri Enstitü Kurulu tarafından belirlenen ve Hacettepe Üniversitesi Senatosu tarafından onaylanan ALES ve Yabancı Dil taban puanına sahip olmak (ALES-Yabancı Dil Puanları Tablosu).
  5. Spor Bilimleri alanı dışındaki Fakültelerden mezun adaylar için Hacettepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliği ile tanımlanan Bilimsel Hazırlık Programı kapsamında Anabilim Dalı Akademik Kurulu tarafından belirlenen dersleri almak ve sınavlarını başarıyla tamamlamak.

 

2. Doktora öğrenci kabul koşulları:

  1. Spor Bilimleri, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon, Beslenme ve Diyetetik, Biyoloji, Fizik ve Fizik Mühendisliği, Matematik ve Matematik Mühendisliği, Kimya ve Kimya Mühendisliği, Makine Mühendisliği, Endüstri Mühendisliği alanlarında yüksek lisans mezunu olmak.
  2. Tıp Fakültesinden mezun olmak.
  3. Yukarıdakiler dışındaki başvurular için Hareket ve Antrenman Bilimleri Anabilim Dalı Akademik Kurulunca kabul edilen yüksek lisans derecesine sahip olmak.
  4. Hacettepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliği ve Sağlık Bilimleri Enstitüsü başvuru koşullarını sağlamak.
  5. ALES (SAY/EA) puan türü ve Sağlık Bilimleri Enstitü Kurulu tarafından belirlenen ve Hacettepe Üniversitesi Senatosu tarafından onaylanan ALES ve Yabancı Dil taban puanına sahip olmak (ALES-Yabancı Dil Puanları Tablosu).
  6. Spor Bilimleri alanı dışındaki Fakültelerden yüksek lisans derecesine sahip adaylar için Hacettepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliği ile tanımlanan Bilimsel Hazırlık Programı kapsamında Anabilim Dalı Akademik Kurulu tarafından belirlenen dersleri almak ve sınavlarını başarıyla tamamlamak.

 

Başvuru ve Kayıt İşlemleri için: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü

 

 

Güncelleme Zamanı: 16/08/2021 13:02